Để không bị “hất văng” khỏi cuộc sống hiện đại luôn chuyển động và đổi thay hay “rơi” vào tương lai vô định, quẩn quanh, khi đứng trước bước ngoặt chọn nghề, chọn ngành, người trẻ phải luôn tỉnh táo với tâm thế: Hiểu rõ mình là ai? Biết mình muốn gì? Phải làm như thế nào?
Nhưng với các bạn trẻ, việc hiểu rõ về giá trị bản thân từ rất sớm thường không hề dễ. Khi phải đưa ra định hướng nghề nghiệp hay lựa chọn cho tương lai, có mấy ai mà không băn khoăn, mơ hồ?
Vì sao người trẻ cần hiểu rõ mình là ai?
Đâu đó chúng ta vẫn thấy có những sinh viên ngày ngày trên giảng đường đại học nhưng đầu thì đang toan tính làm gì để đóng học phí kì tiếp theo. Lao vào làm thêm kiếm tiền học nhưng lên lớp lại vùi đầu ngủ gật vì không còn sức. Hay có bạn thích đi học nghề nấu ăn, cha mẹ lại bắt thi cho bằng được đại học ngân hàng. Kết quả suốt 4 – 5 năm học, bạn phải gồng mình để đuổi kịp bạn bè, không có hứng thú học tập nên cả thời sinh viên gói trọn trong hai từ “chán ngán”…
Vì không hiểu bản thân, không biết những giá trị mình đang có, không tìm ra định hướng, biết bao người đã từng “nhắm mắt đưa chân”, phó thác tương lai của mình cho sự sắp đặt của gia đình, cho tâm lý số đông hay cho cái gọi là “tới đâu thì tới” như thế. Và khi nhận ra tương lai đầy những vấn đề, không phù hợp, người ta mới giật mình thì cũng đã “lỡ bước” quá xa.
Vậy nên, hiểu rõ mình là ai chính là việc bạn hiểu về tính cách, năng lực lẫn điều kiện của bản thân, gia đình. Đánh giá chúng một cách trung thực, rõ ràng nhất để có thể đưa ra lựa chọn ngành nghề, môi tường học tập phù hợp. Có như vậy mới giúp bạn tránh được những áp lực quá cao, để không phải bỏ học giữa chừng hay phải cố gắng “chạy đua” ở một môi trường không vừa sức.
Làm sao để biết mình muốn gì? Phải làm như thế nào?
Biết mình muốn gì và phải làm thế nào để đạt được điều đó, nghĩa là bạn đã có đam mê, sở thích riêng và không dễ dàng để bất cứ ai hay điều gì làm nguội tắt sự hứng thú của mình.
Chúng ta vẫn được khuyên, học ngành gì không quan trọng nhưng nhất định bạn phải tìm được cho mình một công việc yêu thích. Như vậy bạn mới có thể vui vẻ từ 7h sáng đến 6 giờ tối mỗi ngày. Steve Jobs, người sáng lập và là Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Apple trong một lễ phát bằng tốt nghiệp ở một trường đại học Mỹ cũng từng chia sẻ: “Các bạn phải tìm ra cái mà mình yêu thích. Cách duy nhất để làm những việc vĩ đại là yêu những gì bạn làm. Nếu bạn chưa tìm được điều đó, hãy tiếp tục tìm kiếm, đừng dừng lại”.
Nếu bạn không biết thực sự mình thích gì, đam mê gì thì sao? Trong cuốn sách “Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu”, tác giả Rosie Nguyễn từng phân tích rằng: “Nếu bạn chưa biết rõ đam mê của mình là gì, hãy theo đuổi sự tò mò của bạn, xem có cái gì khiến bạn hứng thú không? Bởi vì “sự tò mò có thể dẫn lối bạn đến đam mê, đưa bạn qua ngưỡng của sự quen thuộc”.
Còn nếu bạn biết mình thích gì nhưng lại có những lý do để không thực hiện thì phải làm thế nào? Thật ra, không có lý do gì quá lớn có thể ngăn cản bạn làm điều mình đam mê và yêu thích cả. Ngoài việc sợ và lười. “Khi người nào muốn điều gì thì cả vũ trụ sẽ chung sức lại để người ấy đạt được điều mơ ước” (Nhà giả kim).
Học nghề sớm – Lựa chọn của bản lĩnh và tỉnh táo
Nhiều người Việt chỉ xem trọng và đánh giá cao việc học đại học, trong khi đó lại rất xem thường việc học trung cấp hay học nghề. Thế nhưng, những con số thống kê lượng cử nhân đại học, thậm chí có thạc sĩ, tiến sĩ thất nghiệp hay tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” hiện nay đã làm cả xã hội phải “giật mình” nhìn lại. Khi người trẻ vẫn còn thụ động, các bạn rất dễ lựa chọn ngành học, công việc theo ý muốn của cha mẹ; theo tâm lý số đông. Trong khi phụ huynh hay đám đông ấy có thể cũng mang tâm lý “trọng thầy khinh thợ”.
Trong môi trường làm việc ngày nay, năng suất và kết quả công việc mới là điều nói lên tất cả. Giám đốc nhân sự một công ty nổi tiếng từng chia sẻ: “Thành tích học tập tốt của ứng viên chỉ là một trong những lợi thế xét hồ sơ, còn tiêu chí quan trọng hơn vẫn là khả năng chuyên môn, kinh nghiệm và đặc biệt là các kỹ năng mềm”. Dù bạn có bằng cử nhân, bằng trung cấp hay chứng chỉ nghề thì chỉ khi bạn chứng tỏ được kiến thức, kỹ năng tay nghề vững chắc cùng thái độ làm việc chuyên nghiệp mới có đủ sức để cạnh tranh. Vì thế, những bạn trẻ quyết định học trung cấp, học nghề ngay khi tốt nghiệp THCS hay THPT phải là những người có bản lĩnh, hiểu rõ về bản thân, biết mình muốn gì và phải làm như thế nào.
Thành công không bao giờ đến từ một chiều. Muốn đi đến đỉnh, bạn phải biết liên kết, tương tác và nhận sự hỗ trợ từ nhiều người, nhiều kênh… để phát triển tính cách, kỹ năng, kiến thức của mình. Bạn bè, đồng nghiệp, thầy cô… tất cả những ai giỏi trong lĩnh vực bạn quan tâm đều có thể trở thành những “mentor” cho bạn. Việc học và làm việc với những người có cùng đam mê, lý tưởng sẽ giúp bạn được chia sẻ kiến thức, học hỏi lẫn nhau để nâng cao kỹ năng và luôn có thêm động lực mỗi ngày.
Vậy nên người trẻ à, bạn không nên để bản thân mình bị lệ thuộc mà phải đứng trên đôi chân của mình, tư duy bằng cái đầu và lắng nghe mách bảo của trái tim mình để hành động. Có như vậy bạn mới có thể tự chủ và tự lập khi sống ở bất cứ đâu, làm bất cứ nghề nghiệp gì. Hãy luôn hỏi mình là ai? Mình muốn gì và đang tìm kiếm những giá trị nào?
Ý kiến của bạn